De impact van oorlog op de Joodse dovengemeenschap

In de vooroorlogse Nederlandse dovengemeenschap speelden Joodse doven levendige rollen in verenigingen en besturen. De Duitse bezetting en Jodenvervolging brachten deze activiteiten tot stilstand. Het herstel hiervan verliep traag, omdat slechts weinig Joodse dove mensen de Tweede Wereldoorlog overleefden. Het doof zijn bemoeilijkte bijvoorbeeld het verkrijgen van informatie en het vinden van een onderduikadres. Bovendien waren mensen met een handicap extra kwetsbaar voor vervolging volgens het nazistische gedachtegoed.

Stichting Welzijn Doven Amsterdam (SWDA) en stichting Dovenshoah organiseren op 4 mei 2024 een bijeenkomst in het dovenontmoetingscentrum van SWDA aan de Stadhouderskade 89 om deze geschiedenis te belichten. Jan Werkendam van de werkgroep Amsterdam Doven Historie deelt verhalen over Dovenvereniging Guyot tijdens de oorlog, waarvan bijna alle leden na de oorlog niet terugkeerden. Vervolgens zal de voorzitter van stichting Dovenshoah Amos Muller vertellen over de oorlogservaringen van zijn moeder Elly Muller. Elly Muller zat als doof Joods meisje ondergedoken bij niet-Joodse buren en later bij verzetsmensen in Lisse en overleefde zo de oorlog.

Voor geïnteresseerden is na afloop de documentaire ‘Anna’s Stille Strijd’ te zien. Deze documentaire van Willy Lindwer met medewerking van de dove filmer Tom Linszen, gaat over Anna van Dam. Deze jonge dove vrouw wist door moed en gelukkig toeval Auschwitz te overleven en kon zo haar eigen ervaringen in gebarentaal navertellen.

Uitgelichte afbeelding: Elly Muller-Engelsman bij het pleeggezin Bras (bron: privé archief Amos Muller)